گاز دندان پزشکی از جمله مواد مصرفی در دندان پزشکی می باشد که یکی از کاربرد های آن که قصد داریم درباره ی آن توضیح دهیم این است که پس از جراحی و کشیدن دندان، گاز را برای مدتی روی زخم نگه می داریم.
جراحی دندان در عین حال که جزو کارهای ساده دندان پزشکی به نظر می رسد ولی ریسک بسیار بالایی هم می تواند داشته باشد چون: مستقیم با استخوان سر و کار داریم و در حین عمل استخوان به محیط پر از میکروب دهان اکسپوز می شود و ما در مدتی که داریم برای بیمار کار انجام می دهیم، کم و زیاد به آن تروما وارد می کنیم. دو اینکه ساختار های آناتومیک مهمی مثل عصب inferior alveolar، شریان greater palatine و تعدادی ساختار دیگر در نزدیک محل کار وجود دارند که در صورتی که دستورالعمل های موجود را رعایت نکنیم ممکن است باعث ایجاد عوارض جبران ناپذیری برای بیمار شویم. سه این که ممکن است در حوالی دندان مثل اطراف اپکس آن ضایعاتی مثل ضایعات هماتوم موجود باشد و در این صورت اگر اقدام به کشیدن دندان کنیم ، بیمار دچار خونریزی شدید می شود و به احتمال نزدیک به 100 می میرد.
با توجه به موارد بالا به خطراتی که در نتیجه جراحی متوجه بیمار است پی می بریم، بنابراین بهتر است که اولا و حتما رادیوگرافی بیمار را با دقت چک کنیم، دوما طبق دستورالعمل های موجود و مرحله به مرحله جلو بریم تا امکان آسیب به بیمار بسیار کاهش پیدا کند.
حالا در مورد تعدادی از عوارض پس از کار جراحی صحبت کوتاهی می کنیم.
Dry socket: وضعیتی است که بیشتر در دندان های مولرفک پایین ایجاد می شود، معمولا پس از سه چهار روز از کشیدن دندان درد بیمار رفته رفته کم می شود اما گاهی اوقات پس از کشیدن مولر های مندیبل ممکن است این درد زیاد شود و بوی دهان بد شود، درد گنگ و مبهم و منتشر می باشد و ممکن است به گوش نیز برسد، دهان مزه بدی می دهد. علت به وجود آمدنش عدم تشکیل لخته است. نخستین چیزی که باید در نظر بگیریم این است که dry socket عفونی نیست و نیاز به آنتی بیوتیک نداریم. درمان قطعی ندارد و ما فقط می توانیم علائم آن را کاهش دهیم. اولین و مهم ترین کار شست و شوی ساکت دندان کشیده شده است که این کار را با نرمال سالین در مطب انجام می دهیم. سپس گازی را به میزان کمی به بتادین آغشته می کنیم و درون حفره می گذاریم و مقداری گاز به بیمار می دهیم که این کار را در خانه یک روز در میان انجام دهد. تا زمانی که درد از بین برود و دیگر نیاز به پانسمان نیست.
OAF: یا oroantral fisture یا باز شدن مسیر بین دهان و سینوس که در کشیدن دندان های ماگزیلا مخصوصا دندان های خلفی اتفاق می افتد. هوا و فلور گوارشی و تنفسی بین بینی و دهان جابه جا می شود، همچنین آب و غذا وارد بینی می شود. هر وقت به OAF شک کردیم باید تست nosebloing را انجام دهیم که این جور است که اول باید ساکت خیس باشد، بینی بیمار را می گیریم و می گوییم خیلی آرام فین کند، اگر دورن ساکت حباب دیدیم نشانه OAF می باشد. این کار را باید فقط یک بارو آن هم بسیار آرام انجام دهد، در غیر این صورت ممکن است باعث پاره شده پرده اشنادرین شود که در واقع معیار پاره شدن سینوس همین پرده اشنادرین است.
کلا وقتی دندانی را برای بیمار می کشیم یک سری توصیه به بیمار می کنیم که بیمار حتما باید رعایت کند:
• گازی را روی حفره دندان کشیده شده می گذاریم و به بیمار می گوییم که تا یک ساعت تا دو ساعت آن را داخل دهانش نگه دارد (نیم ساعت کافی است اما وقتی به بیمار می گوییم یک ساعت یا دو ساعت خودش بیشتر از نیم ساعت آن را استفاده نمی کند.)
تذکر: گاز اضافی به بیمار ندهید چون مداوم آن را عوض می کند و خود این کار می تواند مانع از تشکیل لخته شود.
• قبل از اینکه اثر بی حسی برود یک مسکن استفاده کند که خودمان باید بهش بگوییم چه مسکنی مصرف کند (اگر پیش از کشیدن مسکن مصرف کند هم بهتر است)
• هر وقت گاز را دور انداخت می تواند بستنی بخورد.
• غذای سرد و نرم با سمت مقابلش بخورد.
• روز اول می تواند از پک سرما استفاده کند.
• روز سوم می تواند از پک گرما یا حوله گرم استفاده کند.
• چند روز اول فعالیت شدید ورزشی نکند.
این موارد را روی کاغذی بنویسیم و آماده به بیمار تحویل دهیم اما حتما باید خودمان با حوصله آنها را برایش توضیح دهیم.
اهمیت گاز بر هیچ دندان پزشکی پوشیده نیست، حال ما به معرفی گاز دندانپزشکی کاوه 5*5 می پردازیم:
• جنس آن از پنبه است
• سر نخ آزاد و پرز ندارد و این نکته مهمی است چون که اگر سر نخ آزاد داشته باشد و در ساکت جا بماند باعث واکنش جسم خارجی می شود.
• ماده شیمیایی و بو ندارد