برای کشیدن دندان های شیری در اولین مرحله باید یک ارزیابی قبل از درمان داشته باشیم که این ارزیابی شامل تاریخچه پزشکی به صورت کامل )که دربیماری که نیاز به جراحی و کشیدن دارد نسبت به آن تاکید بیشتری داریم(، مشاوره پزشکی-دندانپزشکی به صورت کامل و
صحیح و پیشگیری و توانایی مدیریت صحیح شرایط اورژانسی می باشد.
از موارد دیگری که باید قبل از درمان به آن توجه شود وجود یک رادیوگرافی مناسب است. گاهی پیش می آید که ما برای یک ناحیه درخواست دو یا تعداد بیشتری رادیوگرافی PA می کنیم تا بتوانیم از موقعیت آن دندان یا ضایعه اطلاعات بیشتری به دست آوریم. در حال حاضر تکنولوژی تهیه تصاویر رادیوگرافی سه بعدی نیز وجود دارد بنابراین می توانیم برای تعیین موقعیت دندان های اضافه، نهفته یا در مجاورت ناحیه ی شکاف از آن ها استفاده کنیم.
برخی از دندانپزشکان برای کشیدن دندان های شیری نیز از همان فورسپس های دندان بزرگسال استفاده می کنند، اما توصیه بر این است که از فورسپس های مخصوص اطفال شامل 150S و 151S استفاده شود.
دلایلی که باعث می شوند استفاده از این نوع فورسپس ها توصیه شود:
• سایز آن ها کوچکتر است و بنابراین قراردادن آن ها در حفره دهانی کوچکتر بچه ها راحت تر است.
• سایز کوچکتر آن ها باعث می شود راحت تر در دست قرار بگیرند و تطابق بهتری
با دست دندانپزشک داشته باشند .
• سر عملگر این فورسپس ها ) beak آن ها( تطابق بهتری با آناتومی دندان های
شیری دارد.
استفاده از فورسپس Cowhorn مندیبل در سیستم دندانی شیری Contraindicated (نباید استفاده شود) است، به دلیل اینکه احتمال آسیب به جوانه ی دندان های دائمی که همان دندان های پریمولر هستند را بسیار زیاد می کند.
نکته: درحین استفاده روتین از الواتور و فورسپس در سیستم دندانی شیری، باید بسیار توجه شود که دندان کناری اگر ترمیم بزرگ و یا روکش SSC داشته باشد و یا در مواردی که دندان دائمی تک ریشه در حال رویش است ممکن است باعث خارج سازی آن ها شویم، بنابراین باید خیلی با احتیاط از فورسپس و الواتور استفاده کنیم.
تکنیکی که برای خارج کردن دندان های شیری استفاده می شود تقریبا مشابه با دندان های دائمی است اما یکسری تفاوت ها نیز وجود دارد. مهمترین تفاوت management و مدیریت کودک می باشد، بنابراین ما احتیاج به زمان کافی داریم تا کاری که می خواهیم انجام دهیم را به زبان کودک و در حد درک او برایش توضیح دهیم. یکی از کارهایی که می توان انجام داد معرفی حس فشار به بچه هاست؛ با توجه به اینکه بچه ها می توانند حس فشار را به عنوان حس درد قلمداد کنند و موجب ترس و عدم همکاری آن ها شود، در مرحله اول می توانیم برایشان توضیح دهیم که : “برای کشیدن دندونت نیاز هست که من یک فشار کوچولو کنار دندونت بدم تا دندونت بیاد بیرون”… این فشار را ابتدا با فشاری که روی شانه یا دست بچه میدهیم به او نشان می دهیم تا مفهوم فشار را متوجه شود، در مرحله بعدی می توانیم انگشت هایمان را در دو طرف دندان مورد نظر قرار
دهیم و یک فشار ایجاد کنیم تا حس فشار را متوجه شود و درحین فرآیند کشیدن برایش ترس ایجاد نکند. نکته ی دیگری که درمورد بچه ها باید بسیار به آن توجه شود بی حسی مناسب است، در هر مرحله ای که بچه ای احساس درد کند غیرهمکار می شود و ادامه دادن مراحل برای ما کار بسیار سختی می شود. قبل از شروع کردن درمان، حتما باید مراحل کار و اقدامات لازم پس از کشیدن را برای پدر و مادر آن ها توضیح دهیم.
احتمال آسپیره کردن و بلع اجسام خارجی در کودکان بیشتر است؛ چراکه بچه ها هنگام کار
معمولا در موقعیت supine و خوابیده هستند، حفره دهانی کوچکتر و زبان بزرگتر دارند که
جلوی دید و دسترسی ما را میگیرد، از طرفی چون بیمار، کودک است ممکن است درحین کار
حرکت های ناگهانی داشته باشد. برای پیشگیری از این موارد باید تا جایی که امکان دارد درحین
کار طوری پوزیشن کودک را تنظیم کنیم که زاویه ی فک بالا با زمین بیشتر از 45 درجه نشود.
اگر تحت شرایطی مجبور بودیم که این زاویه بیشتر از 45 درجه شود باید از یک تکه گاز و یا رابردم در دهان بیمار استفاده کنیم.
موقعیت قرارگیری دندانپزشک نیز باید به صورتی باشد که بتواند کنترل کافی داشته باشد. دید مناسب، دسترسی کافی و همچنین کنترل کافی روی سر بیمار داشته باشد. دست غیرغالب دندانپزشک نقش بسیار مهمی در کنترل کردن سر بیمار، ساپورت کردن فک بیمار، کنار زدن بافت های لب و گونه و زبان و همینطور لمس کردن زائده ی آلوئول اطراف دندان مورد نظر دارد.
اصول کلی که برای کشیدن دندان های شیری استفاده می شود مشابه با دندان های دائمی است. درابتدا از یک کورت دندانی و یا یک الواتور پریوستال برای جداکردن اتصالات اپی تلیوم استفاده می کنیم. بعد از آن از یک الواتور مناسب برای لق کردن دندان استفاده می شود و درنهایت هم با یک فورسپس دندان خارج می شود. معمولا در اکثر موارد نحوه ی قراردادن فورسپس
به این صورت است که اول beak سمت لینگوال و پالاتال و سپس سمت buccal قرار می گیرد.
بعد از خارج شدن دندان ناحیه ی جراحی باید به صورت کامل معاینه شود، معاینه اولیه معاینه چشمی است که به صورت کامل نگاه می کنیم، گاهی پیش می آید که از یک کورت برای معاینه ی ناحیه ی جراحی استفاده کنیم ولی باید حتما حواسمان باشد که در سیستم دندانی شیری به هیچ عنوان طوری از کورت استفاده نمی کنیم که ناحیه ی جراحی را خراش بندازد و درنهایت
هم با استفاده از حس لمس تمام ابعاد ناحیه فیشیال و لینگوال ناحیه ی جراحی را لمس می کنیم که هیچ نامنظمی استخوانی یا تیزی استخوانی وجود نداشته باشد، ولی اگر احساس کردیم می توانیم با استفاده از فایل های استخوانی آن را برطرف کنیم و درنهایت با فشاری که روی زائده ی آلوئول ایجاد می کنیم expansion ایجاد شده در اثر خارج شدن دندان را به حالت اولیه برمی گردانیم.

بعد از خارج کردن دندان شیری، هموستات اولیه به وسیله ی گاز گرفتن کودک روی پک گازی به وجود می آید. بعد از آن ناحیه ی دندان کشیده شده را چک می کنیم که ببینیم نیاز به سوچر دارد یا خیر، معمولا بعد از کشیدن دندان های شیری در اکثر موارد نیازی به بخیه نیست. جایگزینی که به جای بخیه می توان استفاده کرد، اسفنج های ژلاتینی قابل جذب هستند که در مواقعی که بافت لثه ای و استخوانی اطراف ناحیه دندان کشیده شده به صورت کلی سالم باشند می توانیم از این اسفنج ها استفاده کنیم. نحوه ی استفاده ی آن ها به این صورت است که فشرده و تا می شوند و در داخل socket قرار میگیرند و بعد از 4 تا 6 هفته توسط بدن جذب می شوند. در مواقعی که socket عفونت آشکار دارد استفاده از این اسفنج هاcontraindication دارد.
مدیریت ریشه شکسته دندان شیری
در مدیریت ریشه های شکسته شده چند مورد را باید مد نظر قرار دهیم:
• تلاش زیاد برای خارج کردن یک ریشه باقی مانده ممکن است به آسیب به جوانه دندان دائمی منجر شود.
• باقی ماندن این ریشه ممکن است باعث عفونت شود.
• یک تئوری ثابت نشده می گوید باقی ماندن این ریشه ممکن است سبب تاخیر رویشی دندان دائمی گردد.
• در نظر داشته باشیم که اغلب ریشه های باقی مانده ی شیری resorb می شوند.

پس چیکار کنیم؟
– اگر ریشه به وضوح قابل مشاهده است و به آسانی با الواتور یا ریشه کش قابل خارج کردن باشد آن را ا کس میکنیم.
– اگر تلاش های پی در پی برای خارج کردن ریشه موفقیت آمیز نباشد ) به دلیل کوچک یا عمیق بودن آن ( ریشه را رها میکنیم تا با رویش دندان دائمی خودش جذب شود.
– به صورت یک قانون مطرح شده که اگر ریشه باقی مانده برابر یا بیشتر از 3 / 1 طول ریشه باشد بهتر است آن را خارج کنیم زیر احتمال جذب آن کم است.
در برخی از مواقع دیده شده که ریشه باقی مانده جذب نشده و با رشد دندان دائمی به صورت مزیالی یا دیستالی در کنار آن قرار گرفته است.
باید دقت کنیم که والدین حتما باید در جریان قرار بگیرند و برایشان توضیح دهیم که مسئله خاصی نیست و به احتمال زیاد خودش تحلیل میره اما کودک احتیاج به follow-up دارد.
همان طور که در متن بالا اشاره کردیم کشیدن دندان های شیری کودکان یک سری سختی های خاص خود را دارد که باعث می شوند آگاهانه به سراغ این دندان ها برویم. یکی از کارهایی که باید انجام دهیم استفاده از وسایل جراحی مرغوب و با کیفیت است که از جمله آنها ست فورسپس اطفال فتاح طب می باشد.
ویژگی ها :
• راحتی کار با آن
• انحنای آن جوری است که دست اذیت نمی شود
• جنس ان از فولاد ضد زنگ با کیفیت بالا می باشد
• قابلیت اتوکلاو شدن را دارد
• با آناتومی دندان ها مطابق است
دندانپزشکی ترکیب هنر و علم است و ما برای بهبود عمل کرد خود باید دانشمان را بالا ببریم. برای آگاهی در مورد وسایل و مواد مختلف دندانپزشکی با کارشناسان ما در ارتباط باشید.